GELUK GEHAD 

‘Ik heb geluk gehad’. 

 

Als je dat zegt bedoel je meestal zoiets als: ik heb mazzel gehad, ik ben goed weggekomen, het had ook anders kunnen gaan. Die betekenis zit niet alleen in de woorden zelf, maar ook in de manier waarop je ze uitspreekt. Als je de klemtoon op ‘geluk’ legt (‘ik heb gelúk gehad’), dan maak je duidelijk dat je bijvoorbeeld nét op tijd op de rem trapte, dat je mocht bieden op dat gave huis vóórdat het officieel te koop stond, of dat die dikke boomtak vlak naast jouw hoofd neerkwam op het bospad. ‘Geluk’ is hier zoiets als het tegenovergestelde van ‘pech’, een speling van het lot in jouw voordeel, iets wat jou toevallig (net niet) is overkomen of ten deel is gevallen, en waar je achteraf voor in je handen knijpt. 

 

Maar leg je de nadruk op het laatste woord (‘ik heb geluk gehád’), dan krijgt wat je zegt een heel andere lading: ‘geluk…ja, ik had het, maar nu ben ik het dus kwijt’. ‘Geluk’ gaat hier naar mijn gevoel niet zozeer over mazzel, maar over iets groters, en dan ook nog iets wat weg is: Geluk met een hoofdletter, niet zozeer een fortuinlijk moment, maar een intenser, dieper, veelomvattender gevoel. Het is nog best ingewikkeld om de goede woorden vinden merk ik, maar het komt er in mijn taalbeleving op neer dat ‘geluk gehád’ gaat over iets wat je hebt verloren, en ‘gelúk gehad’ over iets wat je – soms tot je eigen stomme verbazing- hebt gekregen. Mineur en majeur, zoiets. 

 

Zoals iedereen ken ik ze allebei. Ook in de liefde. Daarin ben ik vooral een geluksvogel. Ik weet namelijk wat het betekent als je helemaal ‘thuiskomt’ bij iemand, en tot in je tenen voelt dat ‘dit het is’. Dat je haar hebt gevonden en zij jou. Een echte, allesomvattende liefde, wauw, wat een zalig geschenk. 

Ik had het. We werden elke ochtend wakker met onze benen en armen in elkaar verstrengeld, en het eerste wat ik dan tegen haar zei is dat ik van haar hield. Maar ze werd ziek. 

 

We waren nog maar kort samen, het stof van een verdrietig afscheid van onze eerdere liefdes was net een beetje aan het neerdalen. Ze had al een poosje pijn, in haar lies, in haar heup, in haar rug. Dat moesten we nu toch maar eens laten checken. 

Een scan die zwart was waar hij wit hadden moeten zijn liet zien hoe uitzaaiingen van een eerdere borstkanker haar botten hadden aangetast. Nek, romp en bekken, tumoren overal. Niet meer te helen, hoogstens wat af te remmen, om de reservetijd, waar we ineens al in bleken te zitten, zo lang en goed mogelijk te maken. 

 

Vanaf die dag, die dag van de dreun, de tranen, het ongeloof, de stamelende neuroloog (bij wie we zaten omdat we dachten dat het een hernia was), en haar spontane huwelijksaanzoek bij de hoofdingang van het ziekenhuis…vanaf die dag dus, leefden we in een palliatieve realiteit, en probeerden we daar het beste van te maken. Dat is gelukt. We hebben de jaren die we nog kregen (ruim 7) weten te vullen met heel veel moois: gelúk. En er was gaandeweg ook veel verlies, er was van alles wat steeds minder ging, tot het echt niet meer kon. En toen stierf ze, de liefde van mijn leven. Gehád.

 

Mineur en majeur. In ‘Geluk Gehad’ teken en schrijf ik over allebei: de heerlijkheden en de pijn, het verdriet en de troost. Ik ga proberen om die twee toonsoorten een beetje in evenwicht te houden. Dus geen unisono treurlied over ‘das war einmal’. En ook geen geforceerd vrolijk wijsje over dat ik het allemaal best red. Soms red ik het voor geen meter, namelijk. En wat ook waar is: soms lukt het wel. Hoop ik.